Maniery, Obyczaje Oraz Kodeksy Moralno-religijne

Maniery, obyczaje oraz kodeksy moralno-religijne i ich znaczenie, stanowi ważny element w poznawaniu kultury.
Opis obyczajów związany ze zmianą, zachodzącą na różnych odcinkach życia człowieka jest trudny i nie może być jednolity. Najistotniejsze jest umiejętne zdefiniowanie genetycznej warstwy procesów pozostających w kręgu zrozumienia, obiektywizmu i trafności. Prościej: dotarcie do źródła i jego określenie.

Modyfikacja obyczajów i teoria Smitha

Zwraca tu uwagę teoria Adama Smitha do tzw. przekształceń dokonanych na spirali, wg. opisu Schleimachera. Por.: Religia i religie. Zarys religioznawstwa. Pr. zb. pod red J. Kellera, MON, Warszawa 1980, s. 6 – 22.

Obyczaje sprowadzone w badaniu do jednego punktu, kiedy przyjmiemy wspólne źródło ich wytworzenia, stanowią kształt spiralny.

Modyfikacja obyczaju w określonym punkcie, rozpoczyna się na spirali od linii prostej, tworzącej w dalszym biegu konstrukcję zbliżoną do wcześniejszej. Zjawiska tego typu określane są w historii jako synkretyzm lub modyfikacja. Badacze określają to jako przekształcenie dokonane. Być może, termin ten pasowałby doskonale do zmiany „Polski A” w „Polskę B” („państwa teoretycznego” w „nie teoretyczne”), czyli przejścia z okresu PRL-u do III RP, z punktem pośrednim tzw. „zmiany ustrojowej”. Być może, ale nie mnie to rozstrzygać. Wywód ten pozostawię w sferze żartu.

Źródła „pierwotnej obyczajowości”

Szukając źródeł „pierwotnej obyczajowości” Polaków mamy za sobą trudny okres historii, a to – zdecydowanie nam pogarsza sytuację.
Elastyczna rzeczywistość nie pozwala na poszukiwania szczegółowe, stąd należy wychodzić poza empiryczny rezerwuar opisywanych zjawisk, pozostających w ujęciu formalnym skonstruowanych zagadnień. Związek tematu z zobrazowanym przedmiotem, zwraca uwagę na modyfikację czasową zjawisk, które od momentu zaistnienia do chwili zapisania, mogą ewoluować w kierunku zupełnie innej struktury. Pokazuje to ostatnie półwiecze naszej narodowej historii.

Maniery, obyczaje oraz kodeksy moralno-religijne kształtowane są przez procesy kulturotwórcze człowieka znajdującego się w rozwoju historycznym na szczycie ewolucji, tym samym zdolnego do modyfikowania oraz wprowadzania zmian w krajobrazie, poprzez tworzenie własnego krajobrazu kulturowego z dominującą religią, jako podstawowym przekazem warunkującym szczęście.

Badania religii wg Menschinga

Badając procesy kulturowe zachodzące w społeczeństwie, w tym i obyczajowość powiązaną z religioznawstwem i jego zasadami, powinniśmy kierować się zasadą Menschinga, która mówi: „…podchodzimy do świata z pozycji religioznawcy zmierzającego do jego poznania i wyjaśnienia. Nie uznajemy pozanaukowych kryteriów oceny zjawisk religijnych, nie dzielimy ich na prawdziwe i fałszywe, gdyż takich kryteriów w religioznawstwie nie ma. Stąd bowiem miałyby brać swój początek w jaki sposób miałyby być uzasadnione, skoro się nie przyjmuje własnej religii jako wiary wszystkich innych.” Por.: H. Ringgren, A.V. Ström, Religie w przeszłości i w dobie współczesnej, przekł. B. Kupis, wst. i kom. J. Keller, KIW, Warszawa 1975, s. 18.

Metoda Obrębskiego

Bardzo pomocną kwestią jest metoda intensyfikacji wcześniejszych i późniejszych obyczajów, podjęta przez socjologię w stosunku do badanych zachowań obyczajowych mieszkańców w teraźniejszości, podczas prowadzenia obserwacji i analizy dokumentów.
Wykorzystano w tym względzie metodę zaproponowaną przez Józefa Obrębskiego, wypracowaną przez profesora jeszcze w okresie praktykowania u Bronisława Malinowskiego. Wprowadza ona do badań rekonstrukcję procesów historycznych, a do ich wyjaśniania poprzez analogię czerpane ze współczesności, umożliwia również budowanie teoretycznych modeli funkcjonowania społeczeństwa i kultury.

Afryka a Polska – Malinowski wyciągał wnioski z kultur pierwotnych

Rozbieżność pomiędzy antropologicznymi kulturami Indian czy plemion Afryki, a naszą europejską cywilizacją jest taka sama. Kształtują się tutaj dające się zdefiniować procesy, jak w przypadku kultury obyczajowej występującej w Polsce.
Wystarczy przyjąć, zakładając odpowiednie ramy teoretyczne i badać region Polski jako odrębny i sprawdzać w celu ustalenia prawidłowości czynniki wpływające od roku 1945, a nawet wcześniejszego okresu, na zmiany zachodzące w obyczajowości i kulturze mieszkańców.

Metoda badania faktów

Można rzecz odnieść do głównych regionów jako analizę porównawczą, traktując nadal kraj jako całość i włączyć do tego wpływ Polaków za granicą. I tu mamy już ciekawe odniesienie. Por.: Anna Kutrzeba-Pojnarowa, dz. cyt., s. 120.
Metoda stanowi nasze klasyczne emendatio, umożliwia porównywanie faktów i ukazanie większego spektrum analizowanej rzeczy oraz niweluje do minimum wskaźnik błędu czy wstawienia zdań i twierdzeń nieprawdziwych w treść każdej pracy. Upraszczając – chodzi nam o obiektywizm, rzetelność oraz prawdę.